Öksürük, solunum yollarını temizlemek için kullanılan fizyolojik bir savunma mekanizmasıdır.

Erişkinlerde 8 hafta, çocuklarda 4 haftadan uzun sürdüğünde ise kronik öksürük. Kronik öksürük bazen boğazda kaşınma hissi ile başlayabilir, kuru veya balgamlı olabilir.

Kronik öksürük; uyku bozukluğu, halsizlik, dikkat eksikliği, baş ağrısı gibi durumlara neden olabilir.

Uzun Süreli (Kronik) Öksürüğün Nedeni

Yaşam kalitesini olumsuz etkileyen kronik öksürüğün nedenini bulmak bazen zaman alır.

Kronik öksürüğün en sık görülen nedenleri ise astım, alerjik burun akıntısı, kronik sinüzit, gastroözofageal reflü veya bronşittir.

Astım

Astım, üst hava yollarında özellikle soğuk hava, havadaki irritanlar veya egzersize duyarlılık olmasıyla oluşan alerjik bir durumdur.
Solunum fonksiyon testleri ile astın tanısı kesinleştirilebilir ancak test sonuçlarının normal olduğu, sadece öksürükle seyreden astım vakları olabilir.

Bronşit

Kronik bronşit, hava yollarında gelişen enflamasyon ile oluşan ve uzun süreli öksürük ve/veya balgam ile seyreden bir hastalıktır. KOAH olarak bilinen, sigara ile ilişkili hava yollarında daralma ve nefes darlığı ile seyreden hastalıklar grubunun da bir parçası olarak görülebilir.

Reflü

Mide içeriğinin yukarı doğru yemek borusuna kaçmasına Gastroözofageal Reflü denir. Bazen mide içeriği boğaza kadar gelebilir ve öksürüğe neden olur. Mide içeriği boğaza kadar gelmese bile yemek borusunu uyararak öksürüğe neden olabilir.

Geniz Akıntısı

Sinüzit veya alerji gibi durumlarda görülen geniz akıntısına bağlı olarak öksürük oluşabilir.

Enfeksiyon Sonrası

Solunum yolu enfeksiyonları sonrasında solunum yollarındaki enflamasyonun gerilemesi bazen 3-4 haftayı bulabilir. Bu dönemde öksürük azalma seyrinde bir süre daha devam edebilir.

Tansiyon İlaçları

ACE inhibitörü grubundaki tansiyon ilaçlarına bağlı olarak öksürük görülebilir. Bazen öksürük, ilaca başladıktan çok daha sonra görülebilir. Bu nedenle kullandığınız bütün ilaçları doktorunuzla paylaşın.

Daha Az Görülen Durumlar

Uzun süreli öksürük durumlarında bronşiolit, bronşektazi, kistik fibrozis, sakoidoz gibi hastalıkların yanı sıra kalp hastalıkları ve akciğer kanseri açısından da kontrol gerekebilir.

Ne Zaman Doktora Gitmelisiniz

Çok uzun zamandır öksürüyor olmak, altında önemli bir şey olmadığını göstermez.

Şu bulgular varsa doktorunuza başvurmanızı öneririm:

• Nefes darlığı
• Göğüs ağrısı
• Öksürükle kan gelmesi
• 37,5 C üzerinde ateş
• Gece terlemesi
• Kilo kaybı

Halsizlik, iştahsızlık ve artan balgam gibi bulgular varsa yine doktorunuzla görüşmeniz faydalı olacaktır.

Tanı

Yaşam tarzı, alışkanlıklar ve ailenin tıbbi özgeçmişini de kapsayan geniş tıbbi öykü sonrasında yapılan detaylı fiziki muayene nedeni bulma konusunda çok faydalıdır.

İhtiyaç durumunda tanıya yönelik enfeksiyon, enflamasyon ve alerjik durumlara yönelik kan tetkikleri, akciğer ve sinüslere yönelik radyolojik görüntüleme çalışmaları, solunum fonksiyon testleri veya bronkoskopi planlanabilir.

Tedavi

Kronik öksürüğün tedavisi, altta yatan nedeni tedavi ederken, solunum yollarındaki enflamasyonu azaltmaya yöneliktir. Bunun için bazen yaşam şekli değişikliği, doğal tedaviler kullanılırken bazen de ilaçların kullanılması gerekebilir.

Birkaç nedenin bir arada olduğu durumlarda tedavi biraz daha zaman alır.

Özellikle sigara kullananlarda öksürüğün tamamen kesilmesi oldukça güçtür.

Sağlıklı, mutlu ve aşk dolu günler dilerim.

Dr. Halil Ertürk
İç Hastalıkları Uzmanı